Niektóre gekony lamparcie wydają się zachowywać dość nietypowo, kiedy porów­nuje się je z innymi osobnikami tego gatunku. Czasem takie dziwne nawyki podopiecznych mogą wzbudzać zaniepokojenie u właściciela. 
Jak dotąd, nie przeprowadzono chyba specjalistycznych badań nad przyczynami ta­kich nietypowych zachowań. Przyjmuje się, że gady są raczej nie­skomplikowane pod pew­nymi względami - nie bawią się, nie wykazują złośliwości, nie cieszą się z powrotu właści­ciela. Tym bardziej ciekawe są zachowania, które wydają się nie pasować do tego sche­matu - a które mają źródło gdzieś w nieznanych nam zakamarkach gadziego mózgu.

1. Sen

Gekony przesypiają sporą część doby i najczęściej robią to w ulubionej kryjówce, w której panuje akurat odpowiednia temperatura i w której czują się bezpiecznie. Jednak część gadów woli zapadać w drzemkę w takich miejscach, jak miska z wodą lub z jedze­niem - nawet, jeśli znajduje się na widoku, a owady karmowe pełzają między łapami.

Niektóre gekony mają większe wymagania i szukają sypialni, w której będą mogły oprzeć sobie o coś głowę, np. o krawędź miski, fragment korzenia lub nawet odpowiednio ukształtowany występ ścianki. Inne potrafią zasnąć bezpośrednio na ściance - a jeśli wie­rzyć pewnemu użytkownikowi forum - co najmniej jedna jaszczurka wpadła na pomysł, by zasypiać, obejmując swoją kryjówkę łapami (jako kryjówka służyła tekturowa rurka).

Śpiący gekon. Autor: M. Łabędzka

Śpiące gekony. Autor: M. Łabędzka

Wiele radości może dostarczyć opiekunowi obserwacja pozycji, w jakich śpi gekon. Normą są łapki powyciągane we wszystkich kierunkach, często ułożone równo wzdłuż tu­łowia (spanie "na torpedę", jak kiedyś określił to jakiś właściciel). Zdarzają się jaszczurki, które podczas snu zwijają się w kłębek lub przewieszają przez krawędź miski - generalnie, gekon wydaje się mieć zdolność do zaśnięcia w każdej pozycji i na każdym podłożu, jeśli uzna to za stosowne.

Pozycja w czasie snu. Autor: M. Łabędzka

Z tego, co wiadomo - gekony, jak inne gady, nie miewają snów, ponieważ ich mózgi nie są na tyle mocno rozwinięte. Niemniej potrafią spać bardzo czujnie i jeśli coś się dzieje w otoczeniu, otwierają jedno oko lub obserwują okolicę spod przymkniętych powiek. Jeśli uznają, że to nic poważnego, śpią dalej - ewentualnie odwracają się w drugą stronę, by nie widzieć rozpraszającego je ruchu. Zdarzają się jednak osobniki, które wydają się spokojnie spać nawet w sytuacji, gdy ktoś krząta się koło terrarium i hałasuje odkurzaczem.

Ciekawostka: tak jak zostało wspomniane, gekony nie miewają snów. Jednak spotkałam się u nich z zachowaniem, które można by tłumaczyć m. in. właśnie snami. Kilka razy zauważyłam następującą sytuację: gekon smaczni śpi, cisza w pokoju, brak jakiegokolwiek ruchu, który mógłby go zaniepokoić i przestraszyć. Nagle gekon zrywa się, intensywnie oblizuje (jak po posiłku), po czym biegnie do miski, zjada jednego mącznika, w te pędy wraca na miejsce i kładzie się - jak gdyby nigdy nic - z powrotem spać. Inna sytuacja - z drugim gekonem - była podobna. Nic nie mogło przestraszyć jaszczurki (to raczej ona mnie przestraszyła). Gekon śpi na półce, zrywa się, zbiega na wariata z półki, obiega terrarium, wraca w to samo miejsce i kładzie się spać.

2. Jedzenie

Niektóre jaszczurki są bardzo przywiązane do swoich nawyków żywieniowych i nie zmieniają ich łatwo. Często próba zmiany diety gekona kończy się tym, że zwierzę musi porządnie zgłodnieć, zanim ruszy nowy pokarm. Niektóre zwlekają z tym nawet miesiąc.

Są gekony, które ignorują pokarm, jeśli nie zostanie podany w odpowiednich oko­licznościach. Przykładem może być samica, która nie polowała, jeśli nie podano jej mącz­nika pod nos, koniecznie w jej ulubionej kryjówce. Mogła natknąć się na owada w in­nym miejscu w terrarium i kompletnie go zignorować, ale jeśli pojawiał się przy kryjówce, na­tychmiast reagowała. 

Trudne bywa też przekonanie jaszczurki do przyjmowania pokarmu z miski. Pół bie­dy, je­śli go tylko ignoruje - ale co najmniej jeden osobnik posunął się o krok dalej. Gekon ten, jak tylko zobaczył mączniki wrzucone do miski, obserwował je jakiś czas, a potem za­dzierał ogon i załatwiał na nich swoje potrzeby fizjologiczne. Jeśli zastał miskę pustą, zo­stawiał odchody w kąciku terrarium, jak zawsze.

Innym przykładem może być jaszczurka, która również nie chciała jeść z miski. Jeśli była głodna, to podchodziła do miski, opierała się o nią łapkę i w takiej pozycji czekała, zerkając raz po raz to na właścicielkę, to na mączniki w misce. Jeśli przez dłuższy czas właścicielka nie reagowała - odchodziła i wracała za ok. godzinę, powtarzając rytuał. Właścicielka musiała wyjmować miskę, wkładać w jej miejsce serwetkę i na nią podawać karmówkę. Wówczas gekon ochoczo zjadał pokarm. Próby przegłodzenia gekona nie dawały rezultatu i tak już pozostało.

Jestem głodna, haloo! Autor: M. Łabędzka

Uczta na serwetce. Autor: M. Łabędzka

Podczas polowania niektóre jaszczurki wykazują naprawdę duże zaangażowanie - przyglądają się owadowi, szybko poruszają ogonem, przyjmują pozycję bojową i atakują. Są też jednak osobniki, które chwytają wolno poruszające się owady jakby od niechcenia, czekając nieraz, aż podpełzną bliżej. Zdarza się, że gekon nie trafia w ofiarę i potem pona­wia atak - ale nie zawsze. Czasem po prostu odwraca głowę, mruży oczy i po takiej "po­rażce" zniechęca się i na jakiś czas traci zainteresowanie jedzeniem.

Osobną kategorią są nawyki żywieniowe, których nijak nie da się zaklasyfikować. Na forum amerykańskim znalazłam opis gekonicy, zabierającej mączniki z miski i zanoszą­cej je do pojemnika z wodą. Jaszczurka po prostu przenosiła je do wody i topi­ła, nie zjada­jąc ich przy tym.

3. Wydawanie dźwięków

To bardzo indywidualna sprawa. Gekony lamparcie są raczej ciche i wydają ostrzej­sze dźwięki, kiedy są mocno zestresowane lub kiedy generalnie coś im bardzo nie pasuje. Czasem objawiają swoje zdolności wokalne w nieoczekiwanych okoliczno­ściach - miałam samicę, która wymagała podawania witamin z palca (inaczej nie chciała ich przyjmować). Całe życie była zupełnie cicha, toteż doznałam szoku, kiedy przy kolej­nej próbie ubrudze­nia jej pyszczka witaminami usłyszałam szczeknięcie - z rodzaju "daj mi wreszcie spokój"!

Inny właściciel opisywał kiedyś przypadek gekonicy, która jako jedyna ze stadka była prawdziwą krzykaczką i potrafiła urządzać koncert za każdym razem, kiedy odsuwało się szybę terrarium. Nie­które gekony ograniczają wyrażanie niezadowolenia do cichego, sykliwego "cmokania" pod nosem.

Jaszczurki potrafią też kichać, a także wydawać dźwięki interpretowane czasem jako kaszel. Nie zawsze ma to związek z chorobą - wy­daje się, że pewne osobniki po pro­stu od czasu do czasu tak mają i nie trzeba się tym przejmować. Inną sprawą jest czkawka - lepiej zwrócić na nią baczniejszą uwagę i sprawdzić, czy nie trwa zbyt długo i nie jest ob­jawem lekkiego zakrztuszenia pokarmem.

Zdarza się, że jaszczurki mogą też miewać tzw. gazy, a towarzyszący im dźwięk przypomina gwizd (często porównywany do gwizdu ptaka). Czasami trudno rozszyfrować, co to za dźwięk, jednak często towarzyszy temu podniesienie przez gekona ogona i silne skręcenie ciała w 'znak zapytania' - które szczególnie u młodszych osobników wygląda czasami drastycznie (jakby gekona coś bolało). Z wiekiem takie skręcanie ciała staje się mniej zauważalne lub zanika całkowicie.

4. Ciekawość świata

Gekony lamparcie są jaszczurkami bardzo ciekawskimi. Bardzo lubią obserwować swoje otoczenie i potrafią godzinami wpatrywać się w jeden punkt - bądź osobę, która przebywa w okolicy terrarium.

Obserwacja. Autor: M. Łabędzka

Ciekawość. Autor: M. Łabędzka

Często jaszczurki przebywają również przy wentylacji i drzwiczkach terrarium niejednokrotnie drapiąc zawzięcie pazurkami. Wbrew przekonaniom początkujących hodowców gekony lamparcie nie chcą w ten sposób przekazać nam informacji typu „Weź mnie na ręce i poprzytulaj, bo jestem samotny” a raczej „Może uda mi się 'nawiać'”. Czasami mam wrażenie, że jeśli gekony nie śpią i nie jedzą to ciągle kombinują jak uciec i poznać resztę świata.

Jeden z hodowców zauważył również, że jego gekony interesuje przesuwający się obraz na ekranie telewizora. Często widuje swoje jaszczurki wpatrzone w ekran, jednak gdy wyłączy się urządzenie - tracą zainteresowanie.

Gekon wpatrzony w TV. Autor: M. Łabędzka

Ciekawostka: Jeden z ww. gekonów wyraźnie interesuje się konkretnymi obrazami, np. meczami piłki nożnej, które odbywają się na zielonej murawie (może chodzi o stymulujący, zielony kolor, lub o poruszających się piłkarzy?). Gekon, jak tylko zauważy taki obraz, usadawia się na półce, z której widać cały ekran i siedzi tak, wpatrując się w niego aż do końca programu. Zdarzyło się, że gdy uciekł z terrarium, został znaleziony od razu tylko dlatego, że w TV leciał mecz - właściciel znalazł gekona metr przed telewizorem, wpatrzonego w ekran.

5. Inne zachowania

Niektóre gekony od czasu do czasu chodzą po terrarium i ocierają się o elementy wystroju, choć nie jest to pora wylinki. Zdarza się, że podnoszą się wysoko na łapach lub przeciwnie, kładą płasko na brzuchu i zaczynają powoli wachlować ogonem. Takie zacho­wanie może sygnalizować, że gekona coś zaniepokoiło - czasem chce on pokazać w ten sposób, że to jego terytorium i nie życzy sobie na nim intruzów. Jednak obserwuje się ta­kie nawyki zarówno u gekonów żyjących w stadkach, jak i trzymanych pojedyńczo.

Gekony lamparcie załatwiają swoje potrzeby zawsze w tych samych miejscach, czasem sprawiających trochę kłopotów sprzątającemu właścicielowi (kratka wentyla­cyjna, trudno dostępny zakamarek ścianki). Niektóre osobniki jednak bardzo nie lubią brudzić w swoim terrarium i chętniej załatwiają się poza nim, kiedy opiekun wypuszcza je np. na spa­cer po biurku. Pewien właściciel opisywał przypadek jaszczurki, która tak długo potrafiła się wiercić, drapać w szybę i kopać w podłożu, dopóki nie została wyjęta poza terrarium. Tam dopiero załatwiała się i potem była już spokojna.

Zdarzają się jaszczurki z zadatkami na znakomitych kopaczy. Zwykle grzebanie w podłożu jest charakterystyczne dla ciężarnych samic, które szukają miejsca na złożenie jaj. Niektóre gekony potrafią jednak bez konkretnego powodu przekopać w ciągu nocy całe terrarium, przewracając przy tym elementy wystroju i przesuwając kryjówki. Czasem takie nagminne kopanie sygnalizuje, że gekonowi nie podoba się jego otoczenie - niektóre jasz­czurki robią taką rewolucję po przeniesieniu do pojemnika zastępczego.

Informacje zebrała i opracowała: Ewa Wielocha ("Saillemia"), Magdalena Łabędzka ("CinnamonGirl")